Auteur: Griet Op de Beeck
Titel: Kom Hier Dat Ik U Kus
Eerste jaar van uitgave: 2014
Plaats van uitgave: Amsterdam, Nederland
Uitgeverij: Prometheus

Inhoud

Deel 1: 1976-1978

Mona is negen wanneer haar moeder Agnes verongelukt. Haar vader is alleen maar bezig met zijn werk en Mona moet voor haar drie jaar jongere broertje Alexander zorgen. Het huishouden wordt, zonder dat Mona's vader dat erg leuk vindt, overgenomen door de familie van Agnes, die ook al haar spullen en herinneringen weghaalt. Mona vindt het moeilijk dat haar moeder, die toch al vaak streng tegen haar was, er niet meer is, vooral omdat ze nu minder aandacht krijgt en niet kan opschieten met haar broertje. Maar ze wil wel graag flink zijn voor haar vader en hem gelukkig maken.

Nog maar een half jaar na Agnes' dood heeft hij een vriendin, Marie: Mona kan goed met haar overweg (al vindt ze het een beetje raar wanneer ze hen betrapt tijdens de seks) maar Agnes' moeder vindt het helemaal niet leuk. Marie en Mona's vader trouwen een jaar na Agnes' dood en Mona en haar broertje moeten Marie nu mama noemen. Dat vindt Mona moeilijk, en voor Marie is het lastig om te wennen aan haar nieuwe leven. Ze ruziet vaak met Mona's vader en raakt van streek als Mona haar niet vertelt dat ze onterecht strafwerk heeft gekregen.

Mona besluit dat ze het Marie naar de zin wil maken en een tijdje gaat dat goed. Tot Mona Marie op een nacht bespiedt tijdens een eetbui en als Marie haar aanwezigheid ontdekt, slaat ze Mona.

Op Mona's elfde verjaardag kondigen haar vader en Marie aan dat ze een kindje verwachten. Drie weken te vroeg wordt het geboren: een meisje, Anne-Sophie. Mona zorgt veel voor haar, maar Marie vindt dat vervelend en Mona hoort haar praten over dat ze niet gelukkig is, dat ze van de kinderen en haar man af wil. Kort daarna gaat ze met Anne-Sophie naar haar ouders toe. Mona voelt zich verantwoordelijk: ze ziet dat haar vader ongelukkig is en gaat naar het huis van Maries ouders. Ze vraagt Marie om terug te komen en drukt dan Maries sigaret op haar arm uit, als straf voor zichzelf omdat ze Marie niet goed genoeg denkt te hebben behandeld.

Deel 2: 1991

Mona is inmiddels 24 en werkt als dramaturg (theatercriticus) bij het toneelgezelschap van de beroemde regisseur Marcus. Haar 21-jarige broer Alexander heeft een elf jaar oudere vriendin, Charlie, die in verwachting is: hij stopt met zijn studie medicijnen om zich te wijden aan het gezinsleven. Zijn vader en Marie zijn daar niet blij mee.

Mona krijgt een relatie met schrijver Louis, maar is er niet zeker van of hij echt om haar geeft. Als ze met elkaar naar bed gaan, komt zij niet klaar en daarna zien ze elkaar steeds minder omdat Louis zijn sociale leven belangrijker vindt. Mona is boos op zichzelf dat ze over zich heen laat lopen maar blijft toch steeds naar hem teruggaan. Intussen laat ze zich meeslepen door haar baas Marcus, die haar probeert over te halen cocaïne te gebruiken en met hem te vrijen. 

Het kindje van Alexander en Charlie wordt geboren: een jongetje, Marvin. Anne-Sophie heeft het moeilijk, maar praat nergens over.

Deel 3: 2002

Mona's leven draait inmiddels bijna volledig om haar vader, die met darmkanker in het ziekenhuis ligt. Hij ondergaat zware behandelingen en het is onzeker of ze wel werken. Op zijn verzoek ontdekt Mona brieven van een andere vrouw in zijn werkkamer.

Mona is nog steeds samen met Louis, met wie ze steeds vaker ruzie krijgt omdat hij zoveel werkt en haar zo weinig aandacht geeft. Ook is Marcus nog steeds verslaafd en daar lijdt Mona onder: hij is tijdens het werk niet te genieten en geeft haar geen credit voor wat ze doet.

Wanneer haar vader zieker wordt, licht Mona Anne-Sophie in, die al jarenlang door Amerika reist. Haar vader vertelt haar over de vrouw die hem de brieven schreef: ze heette Johanna en hij had een affaire met haar toen hij ongeveer vijf jaar met Marie getrouwd was. Hij maakte er een eind aan omdat hij vond dat hij bij Marie moest blijven. Zonder dat iemand ervan af weet, brengt Mona hem naar Johanna toe zodat ze elkaar nog eens kunnen zien.

Mona's vader vertelt haar dat haar moeder zo'n hard karakter had omdat ze door haar vader werd mishandeld en verwaarloosd. Agnes raakte ongepland zwanger van Mona en trouwde met Mona's vader omdat dat de enige optie was, niet omdat ze zo verliefd op hem was.

Mona regelt dat Johanna naar het ziekenhuis komt om haar vader te bezoeken wanneer het slechter met hem gaat. Marie betrapt hen en vertelt Mona dat ze al langer vermoedde dat hij een affaire had. Anne-Sophie komt, maar weigert te praten over wat er destijds voor heeft gezorgd dat ze vertrok. Marcus' productie is volgens Mona niet goed, maar hij negeert haar kritiek en krijgt veel negatieve reacties na de première. Hij ontslaat haar omdat ze volgens hem haar werk niet goed heeft gedaan.

Mona's vader vraagt haar om te regelen dat hij euthanasie mag plegen. Nadat hij het slaapmiddel heeft gekregen, is zij degene die 's nachts bij hem waakt. Tijdens die wake overlijdt hij en dan realiseert Mona zich dat ze al haar hele leven is en doet wat anderen van haar verwachten. Ze maakt het uit met Louis en besluit dat het eindelijk tijd is om zichzelf te zijn.

Verhaalanalyse

Titelverklaring

De titel kan worden verklaard door een zin die laat in het verhaal terug komt. Louis zegt hier: “Kom hier dat ik u kus” tegen Mona, nadat zij een fikse ruzie hebben gehad. Hiermee wil Louis laten zien dat hij echt van haar houdt, maar Mona kan deze zin niet meer aanhoren. Misschien niet met deze woorden, maar dit kenmerkt toch alle relaties die ze heeft en heeft gehad met de mensen om haar heen. De zin “Kom hier dat ik u kus” staat ervoor dat Mona altijd gehoorzaam is geweest naar anderen toe: mensen altijd gelukkig proberen te maken en zich ook altijd heeft laten vermurwen (iemand minder streng maken om deze makkelijker over te halen).

Motto

‘Misschien zijn alle draken in onze levens eigenlijk prinsessen die alleen maar zitten te wachten op het moment waarop we eindelijk, mooi en moedig, in actie schieten. Misschien is datgene waar we bang voor zijn in zijn blootste essentie iets hulpeloos wat onze liefde bezoekt.’
Rainer Maria Rilke

‘We vergeten dat we uit net genoeg water bestaan om een vloedgolf te vormen.’
Dennis Gaens

Zoals je ziet, heeft het boek twee aparte motto’s. Deze twee motto’s gaan allebei over het hoofdpersoon van het boek: Mona. Zij is heel onzeker en denkt slechter over zichzelf dan dat ze werkelijk is. Ze is erg bang dat de mensen om wie zij geeft, bijvoorbeeld haar vader, niet van haar zullen houden en wil hen daarom graag gelukkig maken, en ze is bang voor degenen die niet altijd lief tegen haar zijn, omdat ze ook hen niet kwijt wil raken. Dat zijn juist de draken in haar leven: haar vader, Marie en Louis. Uiteindelijk zijn dit juist de mensen die heel kwetsbaar en zwak zijn en die alleen maar verlangen naar liefde. Het tweede motto gaat erover dat Mona vind dat ze helemaal niet sterk is, tot ze beseft dat ze dat wel kan (en moet) zijn, als ze gelukkig wil worden.

Hoofdgenre
Het verhaal behoort tot de epiek. 'Kom Hier dat Ik U Kus' is een ontwikkelingsverhaal.

Tijd en ruimte

De compositie van het boek is media in res: het verhaal begint midden in een gebeurtenis. Het verhaal speelt zich af in drie verschillende fases van het leven van Mona. Het eerste deel van het verhaal speelt zich af tussen 1976 tot 1978. Er verloopt in dit deel dus ongeveer twee jaar. In 1976 was Mona slechts negen jaar oud. Het gedeelte gaat over de jeugd van Mona. Het tweede deel van het verhaal speelt zich af in 1991. Mona was toen 24 jaar oud. Het derde, en laatste, deel van het verhaal speelt zich af in 2002. Mona was toen 35 jaar oud.
In totaal verloopt er dus 26 jaar. Dit is van Mona’s negende tot 35^e levensjaar. Het verhaal wordt ook chronologisch verteld, te zien aan de delen waar het boek uit bestaat. Soms zijn er flashbacks naar gebeurtenissen uit het verleden, maar dit zijn slechts herinneringen die naar boven worden gehaald.
De compositie van het verhaal is media in res, want het verhaal begint namelijk midden in een gebeurtenis. Namelijk Mona die opgesloten zit in een donkere kelder, terwijl je nog niet weet waar het verhaal over gaat.

Het verhaal speelt zich af op verschillende plaatsen. In het eerste deel is dit vooral het huis waar Mona met haar ouders en broertje woonde. Het tweede deel speelt zich af bij Mona thuis, in restaurantjes en cafés en bij Mona’s werk. Het derde deel speelt zich vooral af in het ziekenhuis, waar Mona’s vader is opgenomen voor darmkanker.
Het verband tussen de plaats en het thema zijn de familiebanden. Dit is in het begin van het boek het duidelijkst. Je ziet namelijk hoe het gezin met elkaar omgaat en waar ze tegenaan lopen. Ook in het derde deel, in het ziekenhuis, komen de familiebanden weer naar voren. Hier wordt beschreven hoe de leden van de familie omgaan met de vader van Mona die in het ziekenhuis ligt. Hier botsen altijd de persoonlijkheden nog.

Vertelinstantie

Het boek heeft een ik-vertelwijze. De ik-verteller is de hoofdpersoon, Mona. Een paar voorbeelden hiervan zijn:
‘Ik ben geen braaf kind. Alexander wel. Dat zegt mama vaak’ (blz. 11)
‘Ik denk: dat is het, ik wil durven, eindelijk. Ja’ (blz.  382)
Door deze vertelwijze kan je je heel goed inleven in de hoofdpersoon. Mona zelf vertelt steeds haar verhaal, in alle drie de delen. Daardoor zie je als lezer echt hoe zij opgroeit: in het eerste deel is de schrijfstijl veel kinderlijker en leest daarom ook heel vlot. Hier wil ze vooral mensen gewoon blij maken en vooral niet lastig zijn. In het tweede deel probeert ze uit te zoeken of ze wel het leven leidt dat ze wil leiden en zijn er vooral veel momenten waar ze twijfelt. In het derde deel is ze volwassen, maar ook ongelukkig en bijna wanhopig opzoek naar zichzelf. Doordat de schrijfster heeft gekozen voor de ik-verteller, krijg je ook alleen de visie van Mona te zien. Je ziet andere personages zoals zij ze ziet, dus weet ook alleen wat zij ook weet. Daardoor geeft het boek een eenzijdig beeld van wat er allemaal gebeurd.

Thema

 Het thema van het boek is: familiebanden. ‘Kom hier dat ik u kus’ gaat vooral over familie. Mona is dan wel de hoofdpersoon, maar niets wat er in het verhaal gebeurt los van de relaties die ze heeft met haar ouders, stiefmoeder, broer en zus. Het gaat vooral over hoe verschillend de leden van één familie kunnen en over de invloed die ze op elkaar hebben. De dood van Mona’s moeder zorgt er namelijk voor dat haar familie uit elkaar valt: Mona’s vader bemoeit zich nergens ander meer mee en Mona moet zelf alles draaiende houden, terwijl ze nog super jong was. Langzamerhand kwam Marie ook in beeld. Het gaat ook over familieleden die niets met elkaar gemeen hebben, die allemaal verwachtingen van elkaar en van zichzelf hebben maar die geen echt gesprek met elkaar kunnen voeren. Ze spelen een soort spelletje met elkaar: Mona doet als volwassene alsof ze van Marie houdt, maar voelt eigenlijk geen vorm van liefde voor haar. Vincent wil om zijn dochter Anne-Sophie geven, maar weet eigenlijk amper iets van haar. Tegelijkertijd is het ook zo dat dit boek gaat over hoe de verschillende leden van een familie zich aan elkaar vast proberen te klampen, ook al kunnen ze niks met elkaar: Mona wil wanhopig graag haar familieleden gelukkig en gezond houden, omdat ze anders dat zelf ook niet zou zijn. Marie weet niet wat ze zonder haar gezin moet en Anne-Sophie weet niet wat ze moet met haar familie. Op de een of andere manier, kunnen ze allemaal niet zonder elkaar.

Motieven

Het boek heeft meerdere motieven. Die ik op internet vond, vond ik erg goed. Ik kon dan zelf ook geen ander motief vinden en was het met deze dan ook erg eens. Ik heb ze hieronder op een rijtje gezet.
- Moeizame liefdesrelaties: liefde is een belangrijk deel van het verhaal. Maar geen enkele liefdesrelatie loopt soepel. De ouders van Mona moesten verplicht trouwen omdat Agnes zwanger was, terwijl ze niet eens echt verliefd waren en zijn dus ook nooit echt hecht geweest. Vincent trouwde met Marie, omdat hij een nieuwe moeder wilde voor zijn kinderen en zelf ook een nieuwe partner wilde die voor hem kon zorgen, maar hij heeft nooit echt van haar gehouden. Omdat Marie en Vincent moeite hadden met echt liefdevol zijn tegenover de kinderen, is het voor Mona ook lastig om echt lief te hebben.
- Identiteitsontwikkeling: het hele boek draait om de zoektocht van Mona naar haar eigen identiteit. Tijdens haar jeugd lukt dat haar niet, ze is teveel bezig met het andere mensen naar hun zin maken, en als volwassen neemt ze hetzelfde pad. Ze blijft het gehele verhaal worstelen met wie ze werkelijk is en wil zijn,  en pas op het eind realiseert ze zich dat ze daar alleen achter moet te zien komen, zonder de ‘hulp’ van andere mensen.
- Ouder-kindrelatie: De band tussen Mona en haar ouders en Marie is heel belangrijk in het verhaal. Mona heeft in haar jeugd teveel straf en te weinig liefde gekregen van haar moeder en te weinig aandacht vaan haar vader. Hierdoor klampt ze zich vast aan Marie, wie niet eens haar eigen moeder is. Aan de ene kant wil ze heel graag dat Marie haar nieuwe moeder wordt en haar vader gelukkig kan maken en doet Mona ook alles om Marie gelukkig te maken, terwijl ze tegelijkertijd bang is om Marie boos te maken. Aan de andere kant heeft Mona zich door de slechte relatie met haar ouders en stiefmoeder niet goed kunnen ontwikkelen: ze hebben haar niet gemotiveerd of gestimuleerd om haar haarzelf te laten zijn. Hierdoor werd ze erg onzeker, en dat houdt haar als volwassene ook nog erg bezig: ze wil haar vader nog steeds gelukkig maken en hoewel zij en Marie hebben geaccepteerd dat ze elkaar geen echte liefde kunnen geven, tolereren ze elkaar wel. Mona ziet hetzelfde gebeuren bij Anne-Sophie, die zich niet goed ontwikkelt door de weinig aandacht en begrip van haar ouders.

Personages

Mona: De hoofdpersoon in het verhaal. Haar beroep is dramaturg. Vroeger heeft ze geleerd dat het belangrijk is om andere mensen gelukkig te maken, dat ze lief moet zijn, dat ze moet nadenken voor ze iets zegt en dat ze moet doen wat er van haar verwacht wordt. Ze doet er dan ook alles aan om anderen zich goed te laten voelen

Vincent: De vader van Mona. Hij is tandarts in zijn eigen praktijk. Hier heeft hij het erg druk mee en hij heeft dus niet zoveel tijd voor zijn familie. Zijn karakter is dus vrij laf, omdat hij door zijn zwijgzaamheid nooit in een conflict terecht komt en dus ook nooit een kant kiest. Hij komt dus ook niet voor zichzelf op of voor zijn dierbaren. Later in het boek ontwikkelt hij darmkanker en overlijdt uiteindelijk door euthanasie.

Agnes: De moeder van Mona. Een strenge vrouw, die erg strikt was naar haar dochter en niet naar haar zoon. Overleden door een auto-ongeluk. Mona is hier nooit erg verdrietig over geweest, omdat ze niet zo’n goede band had met haar moeder.

Marie: De stiefmoeder van Mona en de moeder van Anne-Sophie. In het begin konden Mona en Marie het goed met elkaar vinden. Dit wordt later in het boek steeds minder, aangezien Marie toch iets anders van het gezinsleven had verwacht.

Alexander: Het broertje van Mona. Samen met zijn vriendin Charlie heeft hij een zoontje, Marvin.

Anne-Sophie: Mona’s halfzusje. Het kind van Vincent en Marie. Ze krijgt ruzie met Marie en vertrekt zonder iets te zeggen naar Amerika, waar ze rondtrekt.

Louis: Mona’s vriend. Hij is schrijver en daardoor is hij veel van huis voor lezingen. Hier heeft Mona veel moeite mee.

Eindoordeel

Wat vond ik van dit boek? Tja, dit is tot nu toe het leukste boek wat ik heb gelezen voor de lijst. Dit niet alleen: ik kon mezelf ook goed vinden in het verhaal. Een onzeker meisje, die snel over zich heen laat lopen en zich snel laat overhalen. Dat ben ik zelf ook. Je leest dat Mona opgroeit tot een sterke, volwassen vrouw. Dit vond ik heel mooi om te lezen en zelf hoop ik ook zo te worden later. Ik wil later ook sterk in mijn schoenen staan, net als Mona aan het eind van het verhaal.  Ze kiest voor haarzelf, en dat sluit het verhaal mooi af. Dat het boek in het Vlaams is geschreven was in het begin ook even wennen, omdat het heel vreemd als je opeens ‘gij’ leest, in plaats van ‘jij’. Dit was anders niet vervelend. Ik heb met volle teugen van dit boek genoten en het heeft me ergens flink geraakt. Ik heb ook respect voor de schrijfster, omdat zij zo goed het eerste deel van het boek heeft kunnen schrijven, terwijl dat vanuit een kinderperspectief is geschreven.

Gedicht… (keuzeopdracht )

1. Pappa

Gij bent hier niet meer

En zal niet meer terugkomen

Om ons gezin weer compleet te maken

Het is te laat

Lief hebben kan nu niet meer


2. Kom hier dat ik kus

Blijf bij mij

Ga niet weg

Laat niet los

Gij heb ik nodig

Gij heb ik lief



3. De kinderen die blijven glimlachen

En niemand van last willen zijn

Die iedereen gelukkig willen maken

Een kind die liefde nodig heeft

En een naar aandacht snakt

Heb dat lief

Heb dat lief 

 

Literaire vormen

Het boek behoort tot de literaire vorm: proza. Het is namelijk een langer stuk met literaire inhoud. Er wordt een verhaal verteld en het bestaat uit meerdere hoofdstukken.

Bronnenlijst

https://www.scholieren.com/verslag/zekerwetengoed/kom-hier-dat-ik-u-kus-griet-op-de-beeck
http://hetverhaalvanhetverhaal.blogspot.com/2015/03/kom-hier-dat-ik-u-kus.html